Mindfulness – niezbędna kompetencja lidera

Ellen Langer od ponad 40. lat prowadzi badania w obszarze uważności (ang. mindfulness), które pokazują, że kiedy wyłączymy swojego autopilota i zaczynamy zwracać uwagę na to, co dzieje się wokół nas, zauważymy niesamowite zmiany – mniej się będziemy stresować, będziemy bardziej kreatywni i wydajni. Eksperymenty Ellen zwane odwróceniem zegara (ang. anticlockwise), dowodzą między innymi, że stan zdrowia ludzi starszych praktykujących uważność znacznie się poprawia – zachowują się tak jakby mieli 20 lat mniej.

Co to jest uważność?

Wg Ellen Langer to proces aktywnego dostrzegania nowych rzeczy, inaczej życie chwilą obecną. Dzięki czemu stajemy się wrażliwsi na kontekst i perspektywę. To jest istota zaangażowania. I wcale nie jest to proces energochłonny, wręcz przeciwnie dodaje energii. Co tak naprawdę nas stresuje to bezmyślne osądzanie innych i zamartwianie się, że nie będziemy w stanie rozwiązać problemów, które staną na naszej drodze.

Kiedyś pożaliłam się koledze, że smuci mnie sytuacja w Polsce – tyle jest wokół nas wykluczenia, nienawiści, agresji i przemocy powiedziałam. Działam społecznie i wiem ile wymaga to wysiłku w kraju, gdzie nie ma zaufania i kapitał społeczny jest na bardzo niskim poziomie, więc tym bardziej cenię każde zaangażowanie.  Ale jestem już zmęczona i przeraża mnie ogrom pracy do wykonania. Mam wrażenie, że im więcej robisz, żeby coś zmienić i na dodatek ci wychodzi, to fala hejtu jest jeszcze większa dodałam. Odpowiedział jednym zdaniem: ja odwracam swoje radary, żeby tego nie widzieć. Pomyślałam: już teraz rozumiem gdzie leży źródło mojego zmartwienia – niewiele osób w ogóle chce zauważać te problemy, nie mówiąc już o tym, żeby spróbować je rozwiązać. Jednak zamiast się zamartwiać rozejrzyjmy się wokół i zróbmy jedną małą rzecz, na którą mamy wpływ, a która przyczyni się do powolnego zmieniania świata na lepsze.

Ludzie pragną stabilności, szczególnie my Polacy za nią tęsknimy – stabilność i święty spokój często pojawia się, kiedy zadaję grupie pytanie: co jest dla nas ważne? Natomiast świat się zmienia, staje się coraz bardziej złożony, a co za tym idzie ryzykowny. Dziś nie uporamy się z problemami stosując wczorajsze rozwiązania. Dlatego tak ważne jest poznanie siebie, swoich wartości, przekonań i talentów, gdyż to, co zadziało u kolegi, niekoniecznie sprawdzi się u nas. A to co wczoraj było najlepszym rozwiązaniem, dziś może już nim nie być. Wyłączając autopilota będziemy zauważać inne, nowe rzeczy. Reguły, rutyny i cele niech staną się wyłącznie naszymi przewodnikami – nie trzymajmy się ich sztywno, tylko obserwujmy otoczenie i je zwinnie adaptujmy.

Korzyści

Badania Ellen Langer dowiodły, że uważność daje następujące korzyści:

• zwiększa wydajności – łatwiej skupiamy uwagę, lepiej pamiętamy to, co robiliśmy;
• wzmacnia innowacyjność – jesteśmy bardziej kreatywni, potrafimy wykorzystać okazje, a błędy stają się naszymi przyjaciółmi. Może się okazać, że pójście inną drogą niż utarty schemat doprowadzi do nowego rozwiązania;
• bardziej lubimy ludzi, a oni nas, ponieważ mamy mniejszą skłonność do oceniania. Wszyscy mamy skłonność do szufladkowania. Jeśli w naszej głowie pojawia się komunikat „on jest głupi” nie ma szansy na zbudowanie relacji. Dzięki uważności pojawia się w głowie pytanie: dlaczego on się tak zachowuje? Za każdym zachowaniem stoi jakaś potrzeba, warto więc ją odkryć – polecam praktykę z literami na czole (film w dodatkowych materiałach).
• jesteśmy bardziej charyzmatyczni
• znika problem odkładania rzeczy na później. Jeśli wiemy dlaczego robimy daną rzecz, to nie obwiniamy się, że nie zrobiliśmy innej. Jeśli jesteśmy w pełni obecni nadając zadaniu priorytet, podejmując świadome zgodne z nami decyzje dotyczące miejsca, w jakim chcemy pracować, ludzi, z którymi chcemy się spotykać, czy kierunku, w którym podąża nasza firma, to dlaczego mielibyśmy tego żałować?

Zamiast szukać równowagi między życiem prywatnym, a zawodowym (ang. work-life balance) pomyślmy o integracji – spójność i autentyczność we wszystkim co robimy da nam siłę wewnętrznej i spokój. Stres nie jest skutkiem wydarzeń tylko tego jak my je postrzegamy. Boimy się tego, co może się wydarzyć w przyszłości, ale my nie jesteśmy w stanie tego przewidzieć. Uważność pomaga nam uświadomić sobie, że nie ma negatywnych rezultatów, są tylko różnie opcje, a każda z nich to zarówno wyzwania jak i szanse.

Wg najnowszych badań praktykowanie świadomości wolnej od ocen i skupianie się na chwili obecnej (uważność) zmienia mózg. Między innymi wpływa na korę przedniego zakrętu obręczy (ACC) odpowiedzialną za samoregulację oraz hipocamp, który odpowiada za emocje i pamięć. Badacze odkryli, że dzięki praktyce uważności możemy tak przeprogramować mózg, aby stał się bardziej racjonalny, a mniej emocjonalny.

Kilka praktyk:

• dobrze zacznij dzień – głęboko oddychaj (możesz wykorzystać podróż samochodem – wyłącz telefon i radio), pomóż małżonkowi w porannych przygotowaniach lub zastosuj praktykę 60 sekund. Powtarzaj oddychanie w ciągu dnia oraz w drodze powrotnej do domu;
• praktykuj wdzięczność, empatię i hojność;
• medytuj lub stosuj mikro-medytację – 2-4 razy dziennie przez 1-3 minut stań się świadomy swojego oddechu;
• słuchaj muzyki relaksacyjnej;
• biegaj i wsłuchuj się w odgłosy natury;
• czytaj inspirujące książki i cytaty;
• niech hasło do komputera przypomina Ci o czymś ważnym – S1uchajinnych, 2skup_ignnoruj_rozpraszacze, WdzieCZnax33.

Ostatnia myśl: Pracuj nad skupieniem – koncentracją na tym, co robisz i świadomością – rozpoznawaniem sytuacji, które rozpraszają i ich ignorowaniem.

Materiały dodatkowe