Co mówi neuronauka o Agile?

Co mówi neuronauka o Agile, czyli w jaki sposób zwinne przywództwo zwiększa motywację, efektywność i daje radość z pracy.

For English read the article or listen to the interview with Jenni Jepsen.

Drugą konferencję Challenges of Project Management – Psychology-Team-Agile, zorganizowaną przez wolontariuszy oddziału PMI Kujawsko-Pomorskie, która odbyła się 5-6 marca 2018 r. w Toruniu rozpoczęła Jenni Jepsen swoim wystąpieniem: Why Agile Works. The Neuroscience of Agile Leadership. Jenni wprowadziła nas w temat funkcjonowania mózgu, a następnie pokazała jak się do tego wszystkiego ma Agile dając też kilka cennych wskazówek. Krótki wywiad z Jenny w materiałach dodatkowych.

Poniżej podsumowanie wystąpienia wraz z wprowadzeniem psychologa Barbary Mróz, którą zaprosiłam do współtworzenia tego posta, gdyż temat wydał mi się niezwykle ciekawy i planujemy go rozwijać w kolejnych wpisach.

Jak działa nasz mózg?

W dużym uproszczeniu można przyjąć, że człowiek funkcjonuje w sposób refleksyjny, świadomy i kontrolowalny  bądź impulsywny, nieświadomy i automatyczny. Za ten pierwszy racjonalny tryb działania odpowiada w znacznej mierze kora przedczołowa, zaś za nierefleksyjny – układ limbiczny, w skład którego wchodzi ciało migdałowate.  Zazwyczaj oba systemy działają harmonijnie i się uzupełniają.

Kora przedczołowa jest najmłodszym ewolucyjnie obszarem mózgu odpowiedzialnym między innymi za przewidywanie konsekwencji, ocenę sytuacji, kontrolę impulsów, uwagę, organizację, planowanie, empatię, autorefleksję i uczenie się na błędach. Ta struktura naszego mózgu rozwija się najpóźniej, bo mniej więcej do dwudziestego piątego roku życia.

Prawidłowe działanie kory przedczołowej wymaga optymalnych warunków i odpowiedniego pobudzenia emocjonalnego, natomiast system limbiczny, kontroluje zachowanie  również w warunkach nieoptymalnych, dlatego z większą łatwością wpływa na nasze funkcjonowanie. Ciało migdałowate można porównać do centrali alarmowej, która czuwa całą dobę i w sytuacji zagrożenia daje błyskawiczny sygnał do walki lub ucieczki i przejmuje kontrolę nad racjonalnym trybem działania, co wynika z przystosowania ewolucyjnego – ułamki sekund decydowały o życiu przy spotkaniu drapieżnika. Pod wpływem stresu lub lęku uwalniane są do krwiobiegu hormony: adrenalina przygotowująca nas do stawienia czoła nagłej sytuacji  i dopamina, która odpowiada za samopoczucie, energię i motywację do działania.  Nadmiar dopaminy burzy wewnętrzną harmonię i spokój, niezbędne do efektywnego działania, natomiast jej niedobór sprawia, że nic nam się nie chce, czujemy się zmęczeni lub znudzeni, brak nam motywacji do działania.

Dysponując tą wiedzą, jako liderzy powinniśmy tworzyć takie warunki pracy, w których mózgi pracowników będą utrzymywały optymalny poziom dopaminy, a kora przedczołowa będzie funkcjonowała na najwyższych obrotach. I takim optymalnym środowiskiem pracy jest środowisko zwinne (ang. Agile).

Wiedza (ang. overview) pomaga uspokoić nasz mózg

Agile pomaga nam oswoić niepewność. Przygotowanie ogólnego planu, a następnie uszczegółowianie wyłącznie najbliższej iteracji powoduje, że czujemy się bardziej pewni w tej niepewności, gdyż wiemy, że coś się zmieni. Wiedza o tym, gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy uspokaja nasz mózg i wpływa na lepsze skupienie na pracy, którą mamy do wykonania. Wspólna wizja, zrozumienie i jasność sytuacji działają jak nagroda w naszych mózgach.

Pewność działa jak nagroda

Wspólne planowanie, ustalanie i zmienianie priorytetów, praca w krótkich iteracjach, szybkie rezultaty i regularna informacja zwrotna powodują, że ludzie czują, że kontrolują projekt. Do tego dochodzi możliwość wprowadzania zmian, czyli koncentracja na dostarczaniu wartości, a nie wyłącznie realizacji planu, który stał się już nieaktualny. To wszystko powoduje, że nasz mózg tworzy silniejsze poczucie kontroli i pewności o projekcie, a to działa jak nagroda.

Wpływ i autonomia

Agile oznacza oddanie ludziom wpływu i kontroli nad pracą, którą wykonują. Jest to niezwykle ważne dla optymalnego funkcjonowania kory przedczołowej. Jeśli czujemy, że nie mamy kontroli, nasza  kora przedczołowa przestaje działać. Jednak, żeby ludzie, rzeczywiście uwierzyli, że mają wpływ, liderzy muszą im zaufać. Kiedy ludzie czują, że im się ufa, aktywują obszar nagrody w mózgu – naukowo potwierdzono, że szczęście wzrasta wraz z zaufaniem. Nawet niewielki wzrost autonomii znacząco wpłynie na postrzeganie przez nasz mózg zdarzeń jako pozytywne.

Strach przed zmianą

Dlaczego Agile i inne zmiany są tak trudne do wdrożenia? Bo wymagają zmiany sposobu myślenia. Porzucenia starych nawyków i przekonań i zastąpienia ich nowymi.  A to jest coś, czego nie lubimy robić. Co więc działa w takiej sytuacji? Jenni zdradza sekret tworzenia trwałych zmian:

1. Zacznij od jednej rzeczy – zmień coś małego
2. Zwróć uwagę na pozytywne efekty zmiany
3. Następnie powtarzaj nowe zachowanie, aż stanie się to nawykiem podłączonym na stałe w systemie limbicznym uwalniając miejsce w korze przedczołowej dla kolejnych zmian.

Dziękuję całemu zespołowi PMI Kujawsko-Pomorskie za zorganizowanie tego niezwykle ciekawego i inspirującego wydarzenia i do zobaczenia za rok.

Materiały dodatkowe